Wiek XVI- XVIII Uwolnienie i konsumpcja żądz

Autor: Jerzy Besala

Cykl: Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn, Tom IV

Wydawnictwo: Zyska i S-ka

Rok wydania: 2014

Stron: 516

   Wiek XVI- XVIII jest czwartym tomem cyklu: „Miłość i strach” Jerzego Besali, obszernego dzieła, opisującego, jak przez kolejne stulecia zmieniały się uczucia rządzące społeczeństwem oraz to, jak ludzkość sobie z nimi radziła. Nie miałam okazji poznać trzech wcześniejszych tomów, jednak lektura tej książki zdecydowanie rozbudziła mój apetyt na pozostałe odsłony cyklu, jak również sprawiła, że niecierpliwie wyglądam ostatniej części, poświęconej wiekom XIX i XX.

   Wielką podróż przez uczucia i emocje rozpoczynamy we Włoszech, gdyż to właśnie tam pojawiły się nowe idee, które stopniowo przenikały całą Europę. Kobiety powoli wychodziły ze swojej nic nie znaczącej roli, zdobywały wykształcenie i zaczęły buntować się przeciwko byciu tylko marionetkami w męskich rękach. U niektórych pojawiła się chęć samodzielnego sprawowania władzy oraz całkowitego decydowania o sobie i własnej przyszłości.

   Zmiany powoli ogarniały inne narody:, Francję, Hiszpanię, Anglię, Cesarstwo Niemieckie, Polskę i Rosję, a wraz z rosnącą rolą kobiety w polityce, postępowała też pewna swoboda obyczajów, która z czasem rozrosła się w sposób monstrualny, pogrążając w wyuzdaniu i odrzuceniu wszelkiego wstydu. Do tego doszła hipokryzja najwyższych warstw społeczeństwa, bo o ile arystokracja pozwoliła sobie na zupełny promiskuityzm, o tyle za takie same zachowania w klasie robotniczej można było trafić na szafot. Swoboda seksualna różny miała wymiar w zależności od kraju, jednak wszędzie można było zauważyć nieco większą tolerancję dla cielesnych zabaw. Jednak wraz z rozbudzeniem zmysłowych przyjemności, zanikały powoli prawdziwe uczucia. Głównym celem kontaktów międzyludzki stało się zaspokojenie żądz oraz egoistyczna przyjemność, zamiast budowania trwałych relacji opartych na prawdziwym uczuciu. Wielu władców i przedstawicieli arystokracji pogrążyło się w seksoholizmie, gdyż miłość sprowadzona została tylko do fizycznego jej aspektu. Dotyczyło to zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

   Z książki Jerzego Besali poznajemy głównie obyczaje panujące wśród arystokracji, gdyż to na ich temat zachowało się najwięcej źródeł. Liczne pamiętniki oraz listy w pełni oddają hipokryzję i wyuzdanie tamtych czasów, gdzie pod pięknymi słowami o wielkiej miłości, kryła się jedynie silna żądza. Ubogie mieszczaństwo i chłopi byli tylko marionetkami w rękach większych od siebie i o ich uczuciach ciężko czegoś się dowiedzieć. Nędza i przykład idący z góry, często doprowadzały do zaniku więzi rodzinnych oraz śmierci prawdziwych uczuć, w tłumie zaczynała się rodzić świadomość własnej siły, co wraz z końcem wieku XVIII doprowadziło do rewolucji.

   Książka ta jest w równej mierze dziełem historycznym, co psychologiczno- socjologicznym. Można w niej wyróżnić dwa główne typy rozdziałów: czysto biograficzne oraz filozoficzne. W pierwszym typie, mamy szczegółowe notki biograficzne kolejnych ważnych postaci w historii Europy, od królowej Margot, do Elżbiety I Tudor; od Ludwika XIV po Katarzynę Wielką; od Shakespeare'a po markiza de Sade. W rozdziałach z drugiej grupy możemy prześledzić, jak z czasem zmieniały się poglądy na świat i życie człowieka prezentowane przez kolejnych filozofów: Kartezjusza, Woltera, Rousseau. Przyjrzeć się kiełkującemu protestantyzmowi oraz zobaczyć, jak w świadomości społeczeństwa dojrzewał libertynizm.

   Jest to niezmiernie ciekawa i pasjonująca lektura. Została napisana dość przystępnym językiem, jednak pozostaje typowo naukową pozycją. Pełna niełatwych, obcojęzycznych zwrotów może momentami nieco zmęczyć i zmusić do chwilowego odpoczynku. Zwłaszcza filozoficzne rozdziały nieco mnie nużyły, choć bardziej ze względu an tematykę, niż z innych względów. Biografie kolejnych bohaterów tej obszernej książki były bardzo interesujące, autor starał się nie oceniać historycznych postaci, jedynie przedstawić różne aspekty ich życia i profil psychologiczny, często obciążony traumatycznymi wydarzeniami z dzieciństwa.

   Zdecydowanie polecam tę książkę nie tylko miłośnikom historii. Każdy, kto lubi zdobywać ciekawe informacje oraz odbywać kształcące podróże w przeszłość, znajdzie ich bardzo wiele w tej publikacji. Może nie zawsze będzie to łatwa lektura, jednak z pewnością jest to dzieło wartościowe, które pozwala poszerzyć horyzonty i lepiej zrozumieć przemiany zachodzące w społeczeństwach przez wieki a także szerzej spojrzeć na to co dziś dzieje się na świecie.

Za przeczytanie książki serdecznie dziękuję portalowi Sztukater.